Xnovate Circle, 19-1

Barış Arslan, Altan Atabarut, Emre Nacır, Duygu Ökesli

ve Sinem Toktay'ın ortak çalışmasıyla...

İş hedeflerini gerçekleştirmenin birinci öncelikte olduğu bir çalışma ikliminde kurumlara ve insanlara inovasyonu düşündürmek, daha da önemlisi inovasyonu gerçekleştirmek oldukça zor bir konu. Belki de ciddi bir meydan okuma… Global yaklaşım ile yerel kültür arasındaki çatışmanın iş yapış tarzlarına ve inovasyona yaklaşıma yüksek etkisi olduğu da bir gerçekken, bu çatışma inovatif fikirlerin ortaya çıkması ve özgün bir yorum getirilebilmesi için faydalı bile olabilir. İşte bu sebeple Türk işi inovasyon (Turkish Innoway), Türk insanı ile inovasyon yapma arzusunda olan kurum ve insanlara ışık tutan bir yorum olarak karşımıza çıkıyor.

Motivasyon: Tepeden Tırnağa İnanma, Ortak Paydada Buluşma

İnsanların inovasyona olan inançları ve istekleri liderlerinin inovasyona yaklaşımıyla bağlantılıdır. Önce lideri inovasyona inandırmak gereklidir. Yoksa insanlar ne kadar istekli ve inançlı olursa olsun, tepe yönetimin desteklemediği bir ortamda inovasyonu gerçekleştirmek neredeyse imkânsızdır. Ayrıca tepe yönetimin motive olmaması durumunda; inovasyon için hedef, zaman, mekân vs. bileşenlerin de olmayacağı aşikârdır. Liderleri/yöneticileri inovasyona inandırmak için klasik söylemlere ek olarak gerekirse onların da bir üstüne gidilebilir, lideri/yönetimi ikna etmesi hatta dikte etmesi talep edilebilir.

Liderin/yönetimin inovasyona inandığı ve inovatif çalışmaları desteklediği bir ortamda zincirleme bir reaksiyon ile orta kademe yönetim ve çalışanlar/paydaşlar da Türk kültürünün doğası gereği zamanla motive olacak hatta motive olabilmek için zorunluluk hissetmeye başlayacaklardır. Fakat bu tek başına yeterli gelmeyecektir. Sonuca ulaşılabilmesi için gereken diğer element ise ortak paydada buluşma olmalıdır. Böylece ortaya çıkacak sinerji ile bir değer üretmek mümkün kılınabilir ve birimler arası çarpışma alanları oluşması sağlanabilir. Ortak payda önemlidir; çünkü inovasyon yalnızca bir zümrenin ya da bir ekibin işi olmamalı, herkesin katkı verdiği bir değer olmalıdır.

Hedef ve Metot: İş stratejilerinden beslenen inovasyon stratejileri ve özgünleştirilmiş metotlar

Tepeden tırnağa motive olmuş, inovasyon yapabilmek için inanmış ve mental anlamda kendini hazırlamış kurumlarda ikincil gereksinim bu yumuşak gücü (soft power) doğru şekilde yönlendirebilmektir. Bunun için iş stratejilerimizden beslenen inovasyon stratejileri belirlemek ve inovasyona dair hedefler ve performans göstergeleri atamak en az iş stratejisi ve iş KPI’ları kadar önemlidir. Aksi takdirde iş hedeflerini gerçekleştirmeye önem veren ve sadece buna odaklanan insanların inovasyon yapmaları için gereken itici gücü oluşturmakta başarısız olunması kaçınılmazdır. Bazen bu kültürle yoğrulan bireyleri inancın yanında biraz da zorlamak gerekebilir.

Stratejileri ve hedefleri gerçekleştirmek için izlenecek yol ve metotlar üzerine ayrıca düşünülmesi gerekiyor. Her inovasyon metodu dokunuzla uyuşmayabilir ve beklediğiniz sonucu doğurmayabilir. Bu sebeple EDE çevrimi (Explore, Develop, Exploit: Araştır, Geliştir, İşlet) ile inovasyon ekosistemindeki metotları araştırmalı, dokumuza en uygun olanları belirlemeli ve bu metotları günlük iş yapış tarzımızın bir parçası yaparak, inovatif çıktılara olanak sağlamalıyız. Zaman zaman geri bildirimler ile metotları geliştirmeyi sürdürmeliyiz.

Zaman ve Mekân: Google ofisi değil, işin kendisini de yansıtacak mekân ve kaliteli zaman

En üst kademeden en alt kademeye motive olmuş, inovasyon stratejisi ve hedefleriyle doğru yöne kanalize edilmiş bir yapının, inovatif fikirler ve değer üretebilmesi için -sadece bunun için ayrılmış- kaliteli zamana sahip olabilmesi gerekir. Gün içinde molalarda ve mesai saatleri dışında insanların inovasyon yapmasını beklemek düşülebilecek en kötü yanılgılardan biri. Zira bu şekilde inovasyon yapacak ve değer üretecek bir insan ya da takıma sahip olma ihtimaliniz dört yapraklı yonca bulma ihtimalinizden bile düşük olabilir. Hele bir de inovasyon hedefleri verip bunun için zaman vermemeniz büyük bir çelişki doğurur. Öyleyse inovasyon için de bir zaman ayrılmalı, bu rutin işin bir parçası olarak kabul edilmelidir.

İnovasyon için özel mekânlar çıktı ihtimalini ve kalitesini yükseltecek önemli bir etken olarak kabul edilmelidir. Fakat bu mekânları Google ofisi ya da Starbucks konsepti bir anlayışla tasarlamak, reklam yapmaktan öteye gitmeyen bir durum içerisine girilmesine neden olabilir. Etkili fikirlerin ve inovatif değerin ortaya çıkmasında kurumun asıl işinden dokular da taşıyan fakat tamamıyla rutin işi yansıtmayıp içerisinde farklılıklar da barındıran bir inovasyon mekânının başarılı olması kuvvetle muhtemeldir. Ne tam işin mutfağı olmalı ne de tamamen işten soyutlanmış ayrı bir dünya. Hem batılı hem de alaturka.

Sonucu Paylaşma: Başarıdan da payını al, başaramamaktan ders çıkar

Motive olmuş, hedeflerle güdülenmiş, inovasyon için zamana ve mekâna sahip kurum ve takımlar için gereken dördüncü bileşen sonucu paylaşabilmektir. Özellikle içinde bulunduğumuz coğrafya ve kültürel dokuda paylaşmanın yeri ayrı. Özellikle de sarf edilen eforun olumlu sonuçlarını görmek, getirilerinden istifade etmek isteriz. Bu bağlamda inovasyonun getirdiği katma değeri emeği olan herkesle paylaşabilecek olgunlukta bir mekanizmayı geliştirebilmeliyiz. Sabit skalalarla ödüllendirmek kolay olsa da önemli olan inovasyonun getirilerinden yüzdesel pay verebilmek hatta bir adım daha öteye taşıyıp takımı ana kurumun desteğiyle yepyeni bir girişime (Spin-off) dönüştürmektir. Unutulmamalıdır ki inovasyonu aksiyona çevirebilmek için gereken temel bireysel elementler; beceri, motivasyon ve fırsat (AMO Framework, Ability, Motivation, Opportunity) olduğundan fırsat sağlan(a)mayan durumlarda inovasyona dair beklentilere girmek gerçekçi bir yaklaşım olmayacaktır.

Tabi her zaman işler yolunda gitmeyebilir. Başlarda göz kamaştıran bir fikir zamanla umulmadık bir yöne gidebilir, beklenmeyen bir hal alabilir. Böylesi durumlarda başarıyı olduğu kadar başarısızlığı da paylaşabilmeli, bu süreçten ders çıkarabilmeliyiz. Birçok durumda insanlar inovasyonun olası yüksek getirilerine rağmen “Dimyat’a pirince giderken, evdeki bulgurdan olmamak” adına fikir ve hayallerinden vazgeçebilmekte, statükoyu koruma içgüdüsüyle hareket edebilmektedirler. İnovatörlerin endişe duymamasını sağlayabilmek çok önemli. Başaramadıklarında kaldıkları yerden devam edebilme esnekliği tanınabilmeli, hatta fikirlerin kuluçka dönemlerinde ekipte yer alan kişilere rutin ekonomik girdileri temin edilerek tamamıyla inovasyona odaklanmaları tesis edilmelidir. Bu ferasetli tavır ile başarı durumunda sermaye yatırımı, başarısızlık durumunda insana yatırım olacağından mutlak suretle kazanan kurumlar olacaktır.

Açık İnovasyon: Kendi yağında kavrulma, diğer insanlarla da temas kur

Hep birlikte inandık, bir hedefe yol aldık, zaman ayırdık, mekân ayırdık, paylaşmayı da taahhüt ettik; ama hala hayalimizdeki noktaya erişemediysek, kuvvetle muhtemel içine kapanıklığın yol açtığı bir kısır döngüye girmiş olabiliriz. Her şeyi kendimiz yapmayı, pastanın tüm paylarını kendimiz için düşlemeyi, paranoyayı, ketumluğu, tamahkârlığı vs. tüm eski çağdan kalma eğilimleri bir kenara bırakmalı; olabildiğince açık olup, ekosistemdeki tüm oyuncularla diyalog kurmayı başarabilmeliyiz. Bilginin ve vizyonun paylaşarak geliştiği, birçok yıkıcı inovasyonun birbirinden çok farklı kurum ve takımların kolektif çalışmasıyla ortaya çıktığı bir dünyada, tek başına başarmaya çalışma girdabında kaybedeceğimiz zaman ve enerji bir kenara, bu zaman zarfında birileri birlikte yol alarak çoktan hedeflediğimizi gerçekleştirmiş olabilir. İş dünyasında on yıllardır rutin iş yapışlarda bile rekabet içerisinde iş birliği başarıyla kurgulanabilirken, söz konusu inovasyon olduğunda tekil kalmaya çalışmak düşülebilecek en büyük yanlışlardan biri olacaktır. Diğer kurum ve kuruluşlarla, özellikle de küçük start-up oluşumlarıyla iş birliğine gitmek, inovasyonun tüm bileşenlerinin peşine kendimizin düşmesinden daha çok yarar sağlayacak, daha hızlı yol almamıza imkân sunacaktır.

* Kurumsal İnovasyon Sistemi, Istanbul Innovation Institute (www.istanbulinnovationinstitute.org)

* ICAT: Innovation Capacity Assessment Tool, Istanbul Innovation Institute (www.istanbulinnovationinstitute.org)

* Xnovate Solve İnovasyon Çerçevesi (http://solveframework.com/)

* OECD Oslo Manual

* https://medium.com/innocentrumblog

* Nesta, Playbook For Innovation Learning