Xnovate Circle, 19-1

Oğuz Kaan GÜR

Biz  insanlar hep bilinmeyenden uzak durmaya, iyi bir kazanç elde edeceğimizi bildiğimiz toplumca kabul edilmiş işlere yönelmeye çalışırız. Anne babalarımız ya da çevremizdekiler derslerimizde başarılı olduğumuzda bizi hemen doktorluğa, iyi üniversitelerde mühendisliğe – mimarlığa ya da öğretmenliğe yönlendirirler. Bu da bizim inovasyon ve girişimcilik kültüründen yoksun olduğumuzu, en azından 2000 öncesi doğmuş kişilerin bu kültürden yoksun büyüdüğünü gösterir.

Konfor alanından çıkarak yaratıcılığı ve teknolojiyi topluma götüren kişiler için bu alan yetişme kültürlerinden dolayı pek de kolay olmamıştır ve bir müddet daha olmayacaktır. Girişimcilik ve inovasyon ruhuna yakın yeni kuşağın bir seviyeye gelerek söz sahibi olması için geçecek sürede bu zorluklarla karşılaşacak ve problemleri çözmenin yanında bu zorlukları da aşmaya çalışacak, gücümüzün tamamını inovasyon ve girişimciliğe harcayacağımız zamanı bekleyeceğiz. Beklediğimiz süre zarfında, inovasyon alanında bizden daha önce adım atmayı başarmış ya da bu konuda harekete geçmiş kişilerle birlikte çalışarak daha iyi bir ilerleme kaydedebiliriz.

Bir şeyi %10, %25 ya da %100 daha iyi yapmak inovasyon değil. Bir şeyi daha farklı, daha kolay, daha hızlı yapmak inovasyon olabilir. Bunu başarmak için aynı tasarıma bağlı kalmamak ve hep bir sonraki adımı planlamak gerekir.

Mükemmel bir örnek:

Guy Kawasaki tarafından TEDxBerkeley 2014: "Rethink. Redefine. Recreate.", "The Art of Innovation” adı altında verilmişti.

Buz 1.0 - Buz toplama adımı: 1800’lerin sonu, 1900’lerin başı. Buz toplayıcılar kışın donmuş gölden ya da ırmaktan buzları keser ve kullanıcılara ulaştırırlardı.

Buz 2.0 - Fabrika adımı: Suyu dondurabilirsin artık. Soğuk bir şehirde gölün donmasını beklemene gerek yok. Herhangi bir yere kurabilirsin fabrikayı. Bu adım çevresel faktörlere bağlı kalmadan buz üretmek için tam bir kırılma noktasıydı.

Buz 3.0 - Buzdolabı adımı: Artık herkes kendi evinde, kendi buz fabrikasına sahip. Kimse başkası için buz toplamak zorunda değil ve artık buz toplayıcıları buz getirmiyor.

Bu hikâyenin ardında olan şey aslında hiç bir buz toplayıcısı buz fabrikası sahibi olmadı. Hiç bir buz fabrikası da buzdolabı fabrikasına dönüşmedi. Onlar değişime ve farklı yol bulmaya direndiler. Kendilerini hali hazırda yapmakta oldukları şeylerle tanımladılar. Buz toplayıcılar buz toplar, buz fabrikası buz üretir dediler.

Biz buzdolabı fabrikası yapabiliyor muyuz peki? Şu an ne durumdayız? Türkiye, Global İnovasyon Sırlaması’nda hiç de umulduğu ya da beklendiği gibi bir konumda değil. Sıralamaya dâhil olan 129 ülke arasında tüm ülke ortalamalarının biraz üzerinde bir puan ile 49.sırada!

Bu sıralamada; insan sermayesi, eğitim kalitesi,  Ar-Ge faaliyet ve harcamaları, fikri mülkiyet değeri, yönetmelik sistemi ve hukuksal sistem etkili. Bu zamana kadar bir sihirli formül ile yeni şeyler yaratmaya çalıştık, eğitim sistemimiz bizi buna zorladı, GSMH’den çok az bir miktar Ar-Ge harcamalarına gitti. İnsan sermayemizi yönetemedik.

Adımlarımızı atarken bize önder ve yardımcı olacak takım arkadaşlarına ihtiyacımız var. Bir kişi ile aşılacak dağlar yok önümüzde. Kültür problemini aşarken, takım kurabilme, yönetebilme yeteneklerimizi de geliştirmek zorundayız.

Açık iletişimi teşvik eden, yaratıcılığı destekleyen, farklı yetenekleri bir araya getirebilen, hedef odaklı kişiler olmalı yanımızda. Çeşitlilikle farklı fikirlere; yetiştiğimiz sokaktan, eğitildiğimiz üniversiteden kurtularak ulaşmak için adım atmalıyız. Çevremizle sınırlanan yaratıcılığımızı yeni çevreler ekleyerek büyütmeliyiz. Ülkemizdeki sistemi adım adım inovasyon ve girişimcilik kültürü ile zenginleştirmeliyiz. İnovasyon alanında dönüşümümüze ve adımlarımıza katkı sağlayacak liderlerin yetişmesi için mevcut konumumuzu bilmeli, kabul etmeli ve değişime açık olmalıyız.

Hedefe adım adım ilerlemeliyiz ama hızlı ve emin adımlarla olmalı ki daha da geç kalmayalım.

Şekil 1 Guy Kawasaki at TEDxBerkeley 2014: "Rethink. Redefine. Recreate." His talk is titled "The Art of Innovation."

Şekil 2 Guy Kawasaki at TEDxBerkeley 2014: "Rethink. Redefine. Recreate." His talk is titled "The Art of Innovation."

Şekil 3 Global Innovation Index 2019 (https://www.wipo.int/pressroom/en/articles/2019/article_0008.html)