01/06/2020

İnovasyonda Tasarım Odaklı Yaklaşım

İnovasyonda Tasarım Odaklı Yaklaşım

 Xnovate Circle, 19-2

Ece Gürer, Melis Yalçın Bayır, Tuğba Dalgıçer

 

Son zamanlarda oldukça popüler bir kavram olan inovasyon kavramı farklı dokümanlarda, farklı tanımlarla ortaya çıkıyor. Merriam ve Webster bu kavramı iki şekilde tanımlıyor: (1) yeni bir şeyin tanıtımı veya (2) yeni bir fikir, yöntem veya cihaz. Zahra ve Covin ise kurumsal dünyada, hayatta kalmak ve büyümek için inovasyonun kurumun hayat damarlarından biri olduğunu vurguluyor. Birbirinden farklı onlarca tanım yapılmasının yanında, inovasyonun değer yaratma ve rekabet avantajını sürdürmekte merkezi bir rol oynadığı artık tüm dünyaca biliniyor.

 

İnovasyon; keşif, geliştirme ve teslimden oluşan bir döngü olduğu gibi zihniyet olarak da inovasyonun bireysel üyeleri tarafından içselleştirilmesine ve organizasyon boyunca destekleyici bir kültürün ilerletilmesine yönelik bir olgu. Tam bu noktada firmaların yapması gereken ise bu döngüyü doğru ekiplerle tanımlamak ve gelişim alanlarını doğru kurgulamak olduğunu düşünüyoruz. Bu anlamda, son tüketiciyi tanımak, anlamak ve kullanıcı gibi düşünebilmek oldukça önemli parametreler. Çünkü inovasyonun bir tanımı da kullanıcı odaklı düşünceden geçiyor. İşte yine bu noktada birçok firmayı rakiplerinden üstün kılan parametre de insan merkezli bir yaklaşım olan tasarım odaklı düşünme sistematiğinin inovasyondan diğer departmanlara varana dek yayılmasından kaynaklanıyor.

Verganti ve Dell’era tasarımı iki farklı şekilde ifade ediyor: İlki  ‘form olarak tasarım’ ikincisi ise ‘probleme çözüm bulan tasarım’ olarak karşımıza çıkıyor. Bu anlamda tasarım farklı aşamalarda belirli bir amaca ulaşmak için ihtiyacı belirleme ve bu ihtiyaca yönelik problemi çözme yaratıcı eylemi olarak tanımlanıyor. Bu bir düşünce eylemi olmasının yanı sıra insan tarafından yapılan amaca yönelik her tür ürün olarak da ifade edebiliyor. Elbette, buradaki ürünün somut bir nesne olmak zorunluluğu yok, bu ürün hizmet, yazı, içerik, süreç ve sistem olabiliyor.

 

Tasarım düşüncesi ile bir tasarım sürecini kapsamanın yanı sıra, son kullanıcının ihtiyaçlarını vurgulayan empatik bir zihniyetin benimsenmesine vurgu yapılıyor. Ürünlerin özellikleri ve teknolojilerinin tam da bu ihtiyaçlara dayandığı düşünüldüğünde tasarım odaklı olmayan bir yapının ne kadar hayatta kalacağı sorgulamaya açık hale geliyor. Tasarım düşüncesi aynı zamanda, ilginin hızlı bir şekilde birçok olası çözüm üretmeye, basit prototipler geliştirmeye ve daha sonra, nihai geri bildirimlerle  - nihai bir çözüme doğru - tekrarlamaya yönelik yinelemeli tasarımı vurguluyor. Tasarım düşüncesini tanımlayan özellikler, insan merkezli, disiplinler arası, işbirlikçi, bütünsel, bütünleştirici, esnek, belirsizlikle rahat, iletişimsel, öğrenmeye açık, yeni fikirleri test etmeye istekli ve başarısızlıkla engellenen yenilikler gibi önemli zihniyet düşüncelerine karşılık geliyor.

 

Kahve içme eylemini düşünelim. İlk olarak insanın kahve içmek için kahveyi pişirme ihtiyacından ortaya çıkan cezve tasarımından bahsedebiliriz. Daha sonra teknolojinin gelişmesi ile birlikte ortaya çıkan elektrikli kahve makinelerini teknoloji odaklı inovasyon kategorisinde değerlendirebiliriz. İnsanların ürünü kullandıkları sıradaki davranış, duygu ve deneyimlerine odaklanılması sonucu ortaya çıkan Starbucks ise tasarım odaklı bir yeniliktir. İnsan odaklı tasarım yaklaşımı; odağında insan olan insan için tasarlanmış veya tasarlanacak her şeyi her geçen gün daha değerli, kullanışlı ve hoşa giden hale getirmeyi amaçlıyor. Tasarım odaklı inovasyon yaklaşımının odak noktasında ise yenilikçi tasarım var elbette.

 

 

Tasarım Odaklı İnovasyon Yaparken;

 

1)Sıfırdan Başla: Herhangi bir önyargı ve akla takılmış bir karar olmadan başlamak yeni ve farklı düşüncelerin açığa çıkmasını sağlar.

2)İnsan Odaklı Yaklaşım Sergile: İş ve teknoloji konuları ile birlikte inovasyon insan davranışını, ihtiyaçlarını ve tercihlerini de etkiler. Özellikle insanı odak noktasına koyup ihtiyaçlarını ortaya koyun.

3)Erken Davran ve Sık Dene: Fikri test etmek ve geliştirmek için ilk aşamadan itibaren prototip yapın ve kullanıcılar üzerinde deneyin.

4)Dışarıdan Yardım İste: Kullanıcılar ile birlikte fırsat alanları oluşturarak inovasyon ekosistemini genişletin.

5)Büyük ve Küçük Projeyi Harmanla: Kısa vadeli fikirlerden daha uzun vadeli devrime uzanan bir inovasyon portföyünü yönetin. İş birimlerinin yeniliği teşvik etmesini ve finanse etmesini sağlayın ve bunun için istekli olun.

6) İnovasyonun Hızındaki Etkili Kaynak Bütçeyi Doğru Yönet: Tasarım düşüncesi hızlı şekilde oluşur fakat pazardaki gidişat öngörülemeyebilir. İnovasyon hızını kısıtlamayın. Gerekirse projeyi ilerletecek ve takımın daha çok öğrenmesini sağlayacak finansman yaklaşımı hazırlayın.

7)Yetenek Havuzunu Genişlet:  Farklı disiplinler arası kişilerden oluşan bir takım oluşturun.

8)Tasarım Döngüsü Oluştur: İlham, fikir ve uygulama aşamalarından oluşturulacak olan tam bir döngü bütünü görmenizi, daha iyi karar vermenizi ve uzun vadedeli faydaları ortaya çıkarmanızı sağlayacaktır.

 

         Tasarım algısı günümüzde artık dar bir perspektif olan ürün tasarımından öteye geçti ve düşünce eylemi olarak kurumların stratejilerinin belirlenmesinde rol almaya başladı. Bunun farkına varan firmalar katma değeri yüksek alanlarda çıktı oluşturmak için bu yaratıcı eylemi şirketin her noktasına nüfuz ettirmeyi amaçlıyorlar. Teorik bilgiler yeterli düzeyde olmakla birlikte özellikle kurumlar pratik çalışmaları arttırmayı hedefliyor. Uygulama konusunda başarılı arttırılmadığı sürece inovasyon konusuna olan inanç ve beraberinde değer yaratılması azalacağı düşünülmektedir.

 

Kurumların kültürleri inovasyon ve tasarım çalışmaları üzerinde derin bir etkiye sahiptir. Olumlu kültürel özelliklere sahip olmak, organizasyona inovasyon ve tasarım çalışmaları için gerekli bileşenleri sağlar. Kültür, inovasyon eğilimini artırmaya veya engellemeye yarayabilecek çeşitli unsurlara sahiptir. Shani ve Divyapriya inovasyon yeteneği yüksek firmaları ayırt eden kültürün yedi farklı boyutunu tanımlamışlardır. Bu tanımlar, liderlerin şirketlerinde gerçekleştirdikleri tasarım ve inovasyon çalışmalarının güçlendirilmesinde kullanabilecekleri çerçeve oluşturur.

 

Risk almak: Kurumlarda çalışan bireylerin aldıkları riskleri yapıcı bir tutumla değerlendirerek yeni fikirleri denemekte özgür bir ortam sağlanır. Yenilikçi organizasyondaki liderler, başarısızları cezalandırmakla değil onlardan öğrenmekle daha çok ilgilenirler.

 

Kaynaklar: Bu boyut genellikle finansal anlamda düşünülür ancak daha geniş kapsamlıdır.  İnsanlar yenilikçi fikirler üzerinde hareket etme yetkisine ve özerkliğine sahip olduklarını ve yeni çalışmaları desteklemek için bazı finansal kaynaklara sahip olduklarını bilirlerse, inovasyon ortamı artar. Başka bir kaynak ise zaman olmaktadır. Çalışma zamanının bir bölümünü çalışanlara umut vaat eden fikirlerin uygulanması için sunarak çalışanların inovasyon çalışmaları konusunda motivasyonlarının arttırılması sağlanabilir.

 

Bilgi: Bilgiler; kuruluşun veya sistemin -içerisinden veya dışarısından- geniş bir şekilde toplandığında, kolaylıkla erişilebildiğinde, hızlı bir şekilde açıklıkla iletildiğinde inovasyon ve tasarım çalışmaları için daha iyi koşullar yaratılmış olunur. Elde edilen tüm bilgilerin benimsenmesi ve aktarılması için çalışana eğitimler verilebilir veya bölümler arası çalıştaylar düzenlenebilir.

 

Hedefler: Organizasyon ve sistem liderleri, belirli alanlarda ilham verici hedefler belirleyerek ve ekiplerini vizyonu gerçekleştirmenin yollarını bulmaya zorlayarak inovasyon ve tasarım çalışmalarının kurum tarafından öncelikli olduğunu gösterebilir.  

 

Ödüller: İnovatif hareketlerin farkına varılması için gerçekleştirilen semboller ve ritüellerdir. Verilen tüm ödüller inovasyon ve tasarım çalışmalarını teşvik etmekle birlikte, en iyi ödüller insanların içsel ve bireysel motivasyonlarına hitap eden ürünlerdir. Geliştirilecek olan takdir ve ödüllenme sistemi şeffaf bir şekilde objektif kriterler kullanılarak yapılmalıdır.

 

Araçlar: Liderler yaratıcı düşünme ve fikir yönetimi için kabiliyet ve kapasiteden bağımsız olarak nasıl yöntemler geliştirdiklerini düşünmelilerdir. Buna örnek olarak fikir toplama ve değerlendirme araçları veya beyin fırtınası teknikleri verilebilir.

 

İlişkiler: Bu boyut kuruluştaki veya sistemdeki etkileşim modellerini ifade eder. Yenilikçi fikirler nadiren yalnız bir dâhinin ürünüdür. Bu sebepten dolayı, inovasyon çalışmalarının büyümesi için çalışanların sürekli olarak farklı bakış açılarına maruz kalabileceği ortamlar oluşturulmalıdır. Bununla birlikte, hiyeraşik düzeylerde hızlı ve etkili iletişim sağlanmalı, çalışanların fikirlerini birlikte geliştirebilecekleri boş alanlar oluşturulmalıdır. Karar verme mekanizmaları belirlenmelidir.

 

Kaynaklar:

 

Edwards, T., Delbridge, R., & Munday, M. (2005). Understanding innovation in small and medium-sized enterprises: a process manifest. Technovation, 25(10), 1119-1127.

 

O’Bryan, M. (2013, November). Innovation: The most important and overused word in America. Wired Magazine.

 

Verganti, R. and Dell’era C. (2014). Design-Driven ınnovation: meaning as a source of ınnovation. United Kingdom: Oxford University Press, 139.

 

Innovation. (2017). In Merriam-Webster.com.

 

Cooper, R. G. (2001). Winning at new products: Accelerating the process from idea to launch (3rd ed.). Cambridge, MA: Perseus Publishing.

 

Shani, N, Divyapriya, D 2011, Developing Creative and Innovative Culture in Organization, San Blue Enterprises Pvt. Ltd., viewed 1 April 2012.

 

https://www.slideshare.net/31volts/creatidesign-driven-innovation

 

https://gulayozkan.com/hbrturkey-design1/

 

https://hbr.org/2015/09/design-as-strategy

 

https://hbrturkiye.com/dergi/tasarim-odakli-dusunme-rustunu-ispatliyor

 

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/288084

 

http://www.stratego.coach/en/2017/10/19/how-lean-decision-quality-can-be-used-in-design-thinking-to-produce-innovation-and-growth/

 

https://hbr.org/2008/06/design-thinking

 

Diğer Yazılar

Geri Bildirim