04/04/2018

İnovasyon Liderliği: Bilinmeyeni Planlamak

İnovasyon Liderliği: Bilinmeyeni Planlamak

Günümüz iş dünyasında, çalışanların nezdinde kabul görmek isteyen CEO’lar ve yöneticiler çalışma şekillerini değiştirmeleri gerektiğini biliyor. Şirket yöneticileri rekabeti sürdürmek için yeni pazarlar ararken, aynı anda kendilerine şu soruyu sormalılar: Bugünün işlerini yönetmeye çalışırken, yarını nasıl planlayabilirim?

 

Geçmişte, sadece bir sonraki adıma yönelik dönemsel stratejiler belirlemek yeterli olabilirdi. Şimdi ise stratejiler planlayarak çağa ayak uydurmak neredeyse imkansız. Ekonomik çalkantılar, bulunduğumuz coğrafyadaki olumsuz gelişmeler, büyük sermayelere sahip olan şirketlerin küçük pazarlardaki hakimiyeti ve geliştirdikleri yaratıcı çözümler; şirket yöneticilerini stratejilere göre farklı vizyonlara göre hareket etmeye itiyor. Vizyonerliğin temelinde inovasyonun yatıyor olması, şirketleri inovasyona ya da inovasyon için liderlik etmeye yönlendiriyor.

 

Uluslararası standardı yakalama ve ortak algıyı oluşturma amaçlı ‘Oslo El Kitabı’na göre; beş alanda inovasyon yapılabiliyor. Ürün, süreç, pazarlama ve satış, organizasyon ve iş modelleri. Koşullar sürekli değişiyor ve bu nedenle bugünkü problemleri dünün yöntemleri ile çözülemeyebiliyor. Bir başka deyişle yeni problemler ve krizler için, yeni yaklaşımların ve çözümlerin geliştirilmesini gerektiriyor. Günümüzde yepyeni problemler ve krizler de çok daha sık karşımıza çıktığı için iş dünyasında inovasyon kaçınılmaz  bir hale geliyor.

 

Bilinmeyeni planlayabilmek için bir problem henüz ortaya çıkmadan onu öngörebilmek ve ona hazırlıklı olmak, aslında bir bakıma değişimin liderliğini yapmak gerekiyor. Bu gerçekten bir gereklilik, çünkü rekabet her zamankinden daha fazla. Dolayısıyla farklılaşmaya, bunun için de risk almaya her zamankinden fazla ihtiyaç var. 

 

Risk yeniliğin kardeşidir. Bir Japon atasözünde belirtildiği gibi, kaplanın inine girmeden yavrularını alamayız. İnovasyon için risk almak zorundayız, ama nasıl?

 

İnovasyon liderliği nedir? İnovasyon için nasıl liderlik edilebilir? Organizasyonlarda yenilikçi liderlik neden gereklidir ve yenilikçi lider nasıl olmalıdır? Bu yazıda yapılan global araştırmalardan ve yenilikçi olmayı başaran liderlerden örnekler vererek hangi adımları atabileceğimizi öğreneceğiz.

 

İnovasyon Liderliği Nedir?

 

İnovasyon ve liderlik aslında birbiriyle yakından ilişkilidir. Lider her zaman daha iyi bir gelecek yaratmaya odaklanır. Bu anlamda liderler “mutlaka” yenilikçi olmak zorundadır. Bir liderin statükoyu kabul etmesini normal bir şey olarak düşünemeyiz. Statükoya karşı gelen, bilinmeyen durumlar karşısında proaktif şekilde yeni fikirler geliştirebilen ve kendisini buna her daim hazırlıklı tutan yöneticilerin davranışı, aslında inovasyon liderliğidir. 

 

İnovasyonda hedef, geleceği geçmişten daha iyi hale getirmektir. 

 

Hepimizin geçmişte bir şeyleri değiştirme hayali vardı ve bir gün birinin bunu bizim yerimize değiştirdiğini gördük. Hayalimizi sıfırdan bir yere taşıyan birileri vardı ve biz bunun için çaba göstermemiştik. İşte bir lideri, bir hayalperestten ayıran asıl şey budur. Değiştirmeyi hayal ettiği şey için fayda sağlayacak adımları atmak ve bunu yaparken hızlı olmak.

 

İş dünyasında ve bilgi teknolojisindeki değişen manzaralardan dolayı, geçmiş fikirleri dikkate almaya ve hatalardan ders çıkarmaya devam etme ihtiyacı, rekabet avantajı elde etmek için çok önemlidir. Bir işletmenin varlığını sürdürebilmesi için, müşterilerinin taleplerini karşılamaya, ürün ve hizmetlerin yanı sıra iş ve stratejiyi geliştirmeye devam etmesi gerekiyor. Bunu yaparken yeni yollar bulma arayışını da sürdürmesi, ayakta kalabilmesine olanak sağlıyor. İşletmelerin bilinmeyen durumları ve karmaşık zorlukları hissedebilmesi için, günlük analizlerin ötesinde becerilere sahip olması gerekir. Bu da inovasyon liderliğini gerektirir.

 

İnovasyon Liderliği İki Bileşenden Oluşur:

 

1. Inovatif lider yaklaşımı

 

Tüm yenilikler bir değişimdir, ama tüm değişimler bir yenilik değildir. Değişimi sağlayacak olanlarda liderlerdir. Inovatif bir lider olabilmek, karşılaştığınız zorluklarda daha farklı çözümler geliştirebilmeyi  başarmanız gerektirir. Bilinmeyeni nasıl planlayabilirsiniz? Yönetim şeklinizi yeni fikirler ve farklı eylemlerle nasıl değiştirebilirsiniz? Kriz anlarında sorunları nasıl daha hızlı çözebilirsiniz? Yenilikçi bir lider olarak benimsediğiniz yönetim şeklini ve çözümlerinizi çalışanlarınıza nasıl aktarırsınız? Bu sorular için cevap arayan yöneticiler, aslında inovatif bir yaklaşıma sahip olan yöneticilerdir.

 

2. İnovasyon için liderlik

 

Liderler, problem çözme ve yeni ürün ya da hizmetler geliştirmede başkalarını yenilikçi düşünmeye teşvik edecek organizasyonel iklimi oluşturmalıdır. Bu sadece birkaç yaratıcı düşünen yöneticiyi işe almakla değil, bir inovasyon kültürü oluşturmak ve onu büyütmekle ilgilidir. Başkalarının farklı düşünmelerine ve zorluklarla karşılaşmamak için yeni yollar keşfetmelerine nasıl yardımcı olabilirsiniz? Tüm kaynaklar stresli ve kısıtlı olduğunda yenilik yapmak için neler yapılabilir? Şirketi nasıl ayakta tutabilir ve nasıl rekabet avantajı sağlayabilirsiniz? 

 

İnovasyon Liderliği Neden Gereklidir?

 

İnovasyon tabiri ilk kez 1990’larda iş dünyasının gündemine yoğun olarak yer alamaya başladı. Türkiye’de ise bu kavramla biraz daha geç tanışıldı. Milenyumu yaşarken bile kimse inovasyondan bahsedemezdi. Çünkü o yıllarda bizler kalite dönüşümüne odaklanmış durumdaydık. Yani sürecin bir sonraki halkası değil, henüz önceki halkasındaydık. Üretim maliyetlerini düşürme, dış pazara açılma gibi fikirler üzerine yoğunlaşırken yaptığımız tüm iyileştirmeler de aslında sözlük anlamı gereği bir inovasyondu. İnovasyonun bugün bildiğimiz anlamıyla iş dünyasında yerini alması ise 2000’lerin ortasını buldu. 2010 ve sonrasında ise şirketlerde inovasyon kültürünün oluşturulmasını konuşur olduk. Bugün geldiğimiz noktada inovasyona liderlik etmeyi tartışıyoruz.

 

İnovasyon liderliği, sağlam bir inovasyon kültürü üzerine kurulur. Yenilikçi düşüncenin doğması için gerekli iklim oluşturan şirketlerde, yenilikçi liderler gelişmeye başlar. Bunun şirket kültürü haline gelmesinde kapsayıcı kavramlardan biri, doğru ve ortak bir bakış açısına sahip olmaktır. Bugünün başarıları sürdürülebilir olmadığı müddetçe yarına gidemez, bugünde kalır. Organizasyonlarda öncelikle başarının sürdürülebilirliği için yenilikçi düşünceye sahip olmanın önemine vurgu yapılması gerekir. Ekibine mevcut başarılara güvenmemeleri gerektiğini öğretebilen bir lider, bilinmeyene karşı daha hazırlıklı olacaktır. Söz konusu lider illa bir yönetici ya da şirket CEO’su olmak zorunda değildir. 

 

İnovasyon liderliği için herkesin gemide olması gerekir. Organizasyonun en altından en üstüne herkes başarının devam edebilmesi ve şirketin rekabette kalması için yeni fikirler geliştirmeye açık olmalıdır. İnovasyon liderliği sadece bir organizasyonun değil, sektörün dahi ileri gitmesine, sürdürülebilir başarının elde edilmesine olanak sağlayacaktır.

 

Yenilikçi Lider Nasıl Olmalıdır?

 

İnovasyon liderliği için liderlerin önce kendilerini, sonra ise şirketlerini inovasyon sürecine sokması gerekiyor. Yenilik gerçekleştirebilmek için hem analitik hem de yaratıcı düşünen liderler, şirkette inovasyon kültürünü daha kısa sürede oluşturabilirler. Tıpkı Apple, Pixar ya da Honda’da olduğu gibi… 

 

Yenilikçi lider nasıl olmalıdır sorusuna, küresel inovasyon ve tasarım danışmanlığı yapan CCL ve Continuum’un analizlerine değinerek cevap vermek istiyorum. Tasarımcılar işlerini yaparken şu soruları soruyorlar: Nasıl daha güzel ve kullanışlı bir şey yapabiliriz? Mekanik olarak nasıl bir araya gelebilir? Markayı nasıl yansıtırız? Liderler ise neyi, neden başarmaya çalışıyoruz şeklinde sorular sorar.  Hedeflerimizi nasıl gerçekleştiririz? Bunu yapmak için nasıl insanlara ve hangi kaynaklara ihtiyacımız var? Tasarım süreci ile liderlik sürecini bir araya getiren CCL ve Continuum, liderlerde olması gereken altı yenilikçi düşünme becerisi belirlemiş. Bu becerilere sahip olan liderler, organizasyonlarında yenilikçi ve yararlı işler yaratabilirler. Devrim niteliğinde bir teknoloji, değerli bir hizmet veya eski bir problem için yeni bir çözüm… Bu becerilerin her biri, bakış açınızı değiştirir ve yeni yaklaşımlar ve çözümler üretmek için farklı düşünmenizi sağlayacak kapıları açabilir.

 

Bu soruya Harvard Business Review’da Jack Zenger ve Joseph Folkman tarafından 2014 yılında yürütülen büyük bir araştırma projesi ile cevap vermişler. ‘Araştırma: Yenilikçi Liderlerin 10 Özelliği. Yenilikçi liderlik ve yenilikçi olarak kabul edilen liderlerin ortak noktalarını görebileceğiniz araştırmaya buradan ulaşabilirsiniz. 

 

CCL ve Continuum tarafından belirlenen ve yenilikçi liderlerde olması gereken 6 beceriye bakalım:

 

1. Dikkat

 

İlk izlenim ve varsayımlar resmin tamamı değildir, bu yüzden doğru bir değerlendirme yapmak için dikkatli olmak ve zaman tanımak gerekir. Dikkatli olmak, fark edilmeyen şeyleri fark etme yeteneğidir. Bir konuya daha derinden bakmak, uyanık bir gözlemci olmak, ayrıntıları görmek ve yeni yolları keşfetmekle ilgilidir. Yenilikçi liderlerin organizasyonda karşılaşılan problemlerin doğru anlaşılması için daha bilinçli ve dikkatli olması gerekir. Farklı bakış açıları ile çok yönlü düşünmelidir. 

 

2. Kişiselleştirme

 

İş yerinde bireysel olaylara ve kişisel deneyimlere çok fazla yer verilmemesi gerektiği düşünülür. Ama bu her zaman için doğru bir düşünce değildir. Bazen yenilikçi düşünmek için kişiselleştirme yapmak gerekir. Kişisel deneyimler ve tutkulara dokunma becerisi, zorluklara karşı yeni bakış açıları geliştirmeye yardımcı olur. Müziğe ilgi duyan bir yönetici, ekibinin uzun vadeli iş geliştirme sürecini daha iyi anlayabilir ve bu zamanı daha iyi yönetebilir. Derin kişiselleştirme özellikle yeni ürün geliştirebilme konusunda etkilidir. Müşteri gibi düşünmeyi başarabilen yöneticiler, onların tam olarak ne istediğini ve onlara nasıl ulaşabileceğini daha kolay kavrar. Derin kişiselleştirme, yeniliği körükleyen fikirlerin ortaya çıkmasına da olanak sağlar.

 

3. Görselleştirme

 

Görselleştirme, bilgiyi işlemenize yardımcı olacak bir araçtır. Çoğu zaman kelimeler kendi başına karmaşıklık veya durumu anlatmada yetersiz olabilir. Görselleştirmek durumu anlamlandırmak için çok iyi bir yoldur. Resimler, öyküler, izlenimler ve benzetmeler; durumları tanımlamak, fikir üretmek ve etkili bir şekilde iletişim kurmak için güçlü araç haline gelebilir. Bilinmeyeni planlarken, hayal gücünüzü kullanmanıza neden olan görselleştirme, olasılık sorularına daha doğru cevaplar bulmanızı ve daha yaratıcı çözümler geliştirebilmenizi sağlar.

 

4. Ciddi bir oyun

 

Organizasyonlarda işleyiş çoğu zaman katı ve ciddidir. Ancak inovasyon bazı kuralları yumuşatmayı ve biraz eğlenmeyi gerektirir. Aşırı ciddiyet özgür düşünmeyi, keşfetmeyi ve doğaçlama hareket etmeyi engellediği için, yaratıcı fikirlerin ortaya çıkması engellenebilir. Yenilikçi liderler iş süreçlerini bir oyun gibi eğlenceli hale getirmeyi başarmalı, ancak ekibinin sonuçların ciddi bir iş olduğunu unutmamasını sağlamalıdır.

 

5. İşbirlikçi diyalogu

 

Yenilikler nadiren “tek bir dahi” tarafından yapılır. Doğru analizleri yapmak, farklı bakış açılarına göre düşünmek ve aykırı fikirleri öğrenmek için işbirlikçilere sahip olmak gerekir. İşbirlikçi diyalogu, söz konusu inovasyon üzerinde payları olanlarla sürekli ve etkili iletişim kurma sürecidir. Çeşitli paydaşlar ve bakış açıları üzerinde çalışmak, farklı fırsatları görmeye olanak sağlar. Bu nedenle liderlerin odak noktalarından biri de işbirlikçilerle sık sık diyalog kurmak, yanıt beklemeden soru aramak ve eleştirel işe eleştirilen yaklaşmalarını sağlamak olmalıdır.

 

6. Üretme

 

İnovasyon yalnızca tek bir şeyi düşünmekten vazgeçmeyi gerektirir. Aynı anda birden fazla şey düşünülebilmeli, zıt fikirler bir arada değerlendirilebilmeli ve bir bütün olarak büyük resme bakılabilmelidir. Üretme pratiği olan liderler problemleri ayrı parçalara bölerek, farklı bakış açılarına ve farklı durumlara göre değerlendirerek çözüm üretebilir. Doğru bir akıl yürütme ile alakasız gibi görünen bilgiler arasında sezgisel bağlantılar kurabilir ve kaostan sıyrılmayı başarabilir.

 

Yenilikçi bir lider olabilmek için yenilikçi düşünmenin dışında sahip olunması gereken beceriler de var.

Yakın zamanda McKinsey tarafından yürütülen bir anketin sonuçlarına göre, üst düzey yöneticilerin yüzde 70'inden fazlası, inovasyonun önümüzdeki üç ila beş yıl içinde şirketlerinin büyümesinin en önemli üç etkeninden biri olacağını söylüyor. Dolayısıyla yeni fikirlerle büyüme ivmesi yakalayabilmek için yenilikçi liderlere sahip olmak gerek. Bunun ilk adımı ise bir inovasyon kültürü oluşturmak. İnovasyon kültürü oluşturun, ilham verin, motive edin! Yenilikçi liderlerin statükoya karşı geliştirdiği fikirlere değer verin. İnovasyon eylem olmadan kök salmaz. Harekete geçmek için en iyi zamanı kaçırmış olabilirsiniz, ama en iyi ikinci zaman ‘şimdi’. Değerlendirin. 

 

 

Kaynaklar:

 

https://www.mckinsey.com/business-functions/strategy-and-corporate-finance/our-insights/leadership-and-innovation

 

https://hbr.org/2014/12/research-10-traits-of-innovative-leaders

 

https://encc.eu/sites/default/files/2016-11/InnovationLeadership%20.pdf 

Diğer Yazılar

Geri Bildirim